لاپاراسکوپی
لاپاراسکوپی عملی است که برای دیدن اعضا داخلی شکم به کار میرود. دوربین نازکی به نام لاپاراسکوپ از طریق ایجاد برش کوچکی در زیر ناف وارد بدن شده و امکان انجام معاینه و در صورت لزوم عمل جراحی را بدون نیاز به ایجاد برش بزرگ را فراهم می سازد.
لاپاراسکوپی چگونه به بیمار کمک می کند:
مشاهده اعضا و بافت های داخلی با بزرگنمایی و دقت بیشتر، به پزشک در تشخیص مشکل و تصمیم گیری در مورد تجویز دارو یا جراحی کمک می کند.
در موارد زیر پزشک ممکن است لاپاراسکوپی را پیشنهاد کند:
درد شکم
مشکل در باردار شدن
وجود مایع غیر طبیعی در شکم
بارداری خارج رحمی
کیست تخمدان
چسبندگی های داخل شکمی
بازکردن و بستن لوله های رحمی
تشخیص و مرحله بندی بعضی از سرطان های زنان
برداشتن فیبروم های رحمی
برداشتن رحم
تشخیص و درمان آبسه های لگنی
رفع بعضی از ناهنجاری های مادرزادی در دستگاه تولید مثل
مزایای استفاده از روش لاپاراسکوپی:
در روش لاپاراسکوپی پوست فقط در حد چند تا سوراخ برش داده میشود در نتیجه اعصاب حسی پوست کمتر تحت تاثیر قرار میگیرند، بنابراین درد بعد از عمل بیمار نسبت به جراحیهای باز شکمی خیلی کمتر و در نتیجه چسبندگیهای بعد از عمل هم کمتر میشود. لذا بیمار بعد از عمل راحتتر به زندگی روزمرهاش بازمیگردد و سریعتر ترخیص میشود.
لاپاراسکوپی معمولاً در صورت وجود موارد زیر برای درمان ناباروری تجویز میشود:
– برای بررسی و خارج کردن تودههای غیرطبیعی مثل تومور در شکم یا لگن
– بررسی و درمان آندومتریوز
– بررسی و درمان حاملگی خارج رحم
– بررسی و درمان عفونتها و بیماری التهابی لگن (PID)
– بررسی و درمان عارضههایی مانند کیست تخمدان، چسبندگی و فیبروم
– بررسی و درمان مشکل لولههای رحم
آمادگیهای لازم قبل از انجام لاپاراسکوپی:
بهتر است ۱۲ ساعت ناشتا باشید. خالی بودن معده، احتمال تهوع طی جراحی لاپاروسکوپی یا بعد از آن را کاهش میدهد. ممکن است از داروهایی جهت تخلیۀ روده برای شما تجویز شود که مطابق دستور قبلی، احتمالاً باید چند ساعت یا یک روز پیش از عمل استفاده شود.
هنگام آماده شدن برای عمل، زیورآلات، عینک، لنز یا دندان مصنوعی خود را درآورید.
لازم است در صورت وجود موارد زیر قبل از انجام لاپاراسکوپی، پزشک خود را در جریان بگذارید:
– فتق شکم
– سرطان یکی از اندامهای شکمی
– سابقۀ جراحی قبلی در ناحیۀ شکم
– مصرف هر نوع دارو یا وجود حساسیت دارویی
– مصرف داروی رقیقکنندۀ خون مثل آسپیرین یا وارفارین
– در صورت باردار بودن یا امکان بارداری
– انجام آزمایش خون درخواستی جهت عمل و به رویت رساندن آن قبل از شروع عمل جراحی
مراقبتهای بعد از عمل لاپاراسکوپی:
قبل از مرخص شدن، دو تا چهار ساعت در بخش ریکاوری خواهید بود. در صورت انجام بیهوشی عمومی، در طول عمل شما به خواب میروید و چیزی را حس نمیکنید. پس از به هوش آمدن، به مدت چند ساعت احساس خوابآلودگی میکنید و تا چند روز پس از لاپاراسکوپی احساس خستگی و درد خواهید داشت.
ممکن است به خاطر لولۀ تنفسی که طی جراحی در گلوی شما قرار داده شده است، کمی گلودرد داشته باشید. برای بهبود گلودرد میتوانید آبنمک ولرم غرغره کنید.
ناحیۀ اطراف محل جراحی ممکن است چند روز کبود باشد و احساس درد کنید. پزشک معمولاً مصرف قرصهای مسکن به صورت خوراکی یا شیاف را برای تسکین شما تجویز میکند. همچنین برای جلوگیری از هر گونه عفونتی ممکن است برای شما آنتیبیوتیک تجویز شود.
پس از عمل ممکن است احساس نفخ کنید، بهتر است تا دو روز پس از لاپاراسکوپی، نوشیدنیهای گازدار مصرف نکنید تا دچار نفخ دردناک و استفراغ نشوید. گازی که در عمل لاپاراسکوپی مورد استفاده قرار میگیرد، ممکن است تا چند روز باعث تحریک دیافراگم شود. همچنین ممکن است تا دو روز پس از این عمل در شانۀ خود احساس درد کنید. کمی از گاز تزریقشده به حفرۀ شکمی ممکن است زیر پوست شما نفوذ کند و باعث شود با مالش نواحی اطراف بخیهها ایجاد صدایی شبیه خشخش کند. این مشکل جدی نیست و پس از چند روز از بین میرود.
شاید چند روز پس از جراحی، خونریزی واژینال نیز داشته باشید. بهتر است به توصیههای پزشک عمل کنید. تا یک هفته بعد از عمل، از ورزش کردن یا بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید.
محل زخم برش را تمیز نگاه دارید و بانداژ آن را مطابق دستور پزشک یا پرستار به طور منظم تعویض کنید. پس از عمل خطر خونریزی، عفونت یا آسیبدیدگی اندامها وجود دارد.
ناراحتی های بعد از عمل لاپاراسکوپی:
احساس تورم در ناحیه شکم تا چند روز بعد از عمل که جهت برطرف کردن این مشکل، استفاده از قرص یا شیاف مسکن توصیه می شود.
احساس خستگی و کوفتگی، که تا چند روز پس از عمل طبیعی می باشد.
گلودرد و احساس تهوع (سعی کنید عصر روز عمل، یک غذای سبک بخورید. چای، سوپ، نان برشته شده و ژله در کاهش میزان تهوع شما مفید خواهد بود).
احساس ناراحتی در گردن، شانه ها و قفسه سینه که از عوارض تزریق گاز درون شکم می باشد و تا ۲۴ الی ۷۲ ساعت بعد از عمل طبیعی است. استفاده از دوش آب گرم، گرم کردن موضعی و راه رفتن درکاستن این علائم مفید خواهد بود.
ترشحات واژینال شبیه خونریزی قاعدگی تا یک الی دو روز بعد از عمل.
احساس اورژانس در دفع ادرار به علت اثر فشاری گاز بر روی مثانه.
بروز کبودی در موضع عمل (دور ناف).
در صورت مشکلات زیر سریعاً با مرکز تماس بگیرید:
تهوع و استفراغ که بیش از ۲۴ ساعت بعد از عمل تداوم داشته باشد
درجه حرارت بیش از ۳۹ درجه سانتی گراد برای بیش از ۲۴ ساعت
قرمزی، تورم، ترشح و خونریزی در اطراف محل برش
خونریزی قاعدگی شدیدتر از حد طبیعی (همراه با دفع لخته یا استعمال یک پد در کمتر از دو ساعت) بعد از روز اول عمل
سرفه مداوم یا تنگی نفس
عدم توانایی در ادرار کردن
احساس درد شدید که با مصرف مسکن ها بر طرف نشود.
خونریزی یا ترشح از محل بخیهها
خشدار شدن صدا بیش از چند روز یا بدتر شدن این وضعیت
وقوع قاعدگی بعد از یک ماه از انجام عمل جراحی، طبیعی است. در بسیاری از زنان تا ۴ الی ۶ هفته بعد از عمل، قاعدگی طبیعی رخ نمی دهد. در اولین قاعدگی بعد از انجام لاپاراسکوپی ممکن است خونریزی قاعدگی و احساس ناراحتی بیش از دفعات قبلی باشد.
رفرنس: کتاب ناباروری به زبان ساده
کاری از گروه آموزشی مرکز درمان ناباروری نوین