طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی، ۱۵-۱۰ درصد از زوجهای جهان با مشکل نازایی مواجه اند که بیش از ۵/۱ میلیون از این زوج ها، ایرانی می باشند. از این تعداد، حدود ۳۰ درصد مشکلات ناباروری مربوط به اختلالات اسپرم در مردان است. استفاده از تکنیک انجماد و نگهداری اسپرم در حفظ قدرت باروری برای برخی بیماران نابارور یا تحت درمان با داروهای خاص بسیار کمک کننده است و اسپرم های منجمد می توانند تا سالهای سال زنده بمانند. به عنوان مثال انجماد اسپرم در بیماران مبتلا به سرطان از لحاظ حفظ قدرت باروری آنها اهمیت ویژه ای دارد. بیماری سرطان حتی اگر نوع آن ارتباطی به اندام تولید مثلی نداشته باشد، اما شیمی درمانی و پرتودرمانی که برای بیمار انجام می شود به طور غیر مستقیم به تخریب اسپرم می انجامد و می تواند موجب عقیمی و ناباروری فرد شود. از طرفی افزایش سن هم به مرور، باعث کاهش کیفیت اسپرم ها در مردان می شود. تحقیقات جدید ثابت کرده است که اختلالات اسپرم، عامل مهمی در به دنیا آمدن فرزندان متولد شده با اختلالات کروموزومی مانند Trisomy 21یا سندرم داون است.
فریز اسپرم چیست؟
انجماد، شاخه ای از علم کرایوبیولوژی است که باعث حفظ و نگهداری طولانی مدت سلول در دمای بسیار پایین می شود. سلولهای اسپرماتوژنز یا همان سلولهای سازنده اسپرم، در مقابل ابتلا به عفونت ها، ضربه، تأثیر عوامل محیطی مثل آلودگی های شغلی و همچنین داروها به خصوص شیمی درمانی و رادیودرمانی بسیارآسیب پذیر بوده به گونه ای که این عوامل می توانند منجر به تخریب فرآیند اسپرماتوژنز شده و باعث توقف کامل روند تولید اسپرم شوند. انجماد اسپرم و نگهداری آن در بانک اسپرم، از روش های قابل قبول جهت حفظ باروری مردان مبتلا به سرطان و یا افراد درمعرض تخریب اسپرماتوژنز می باشد و از این روش میتوان برای استفاده هایی چون لقاح مصنوعی یا سایر درمان های ناباروری و نیز اهداء اسپرم (که البته در کشور ما ممنوع است) در آینده استفاده کرد.
بعد از انجام آزمایشات مخصوص، انجماد نمونه های اسپرم درظروف حاوی نیتروژن مایع با دمای منفی ۱۶۹ درجه سانتیگراد صورت می گیرد. پس از انجماد اسپرم، زمانی که فرد نیاز به ذوب نمونه داشته باشد، با به کارگیری روش های پیشرفته، نمونه از حالت فریز خارج شده و برای استفاده در تکنیک های IUI، ICSI ، IVF آماده می شود.
کاربردهای فریز اسپرم
- حفظ قدرت تولید مثل در تمام طول زندگی برای همه مردان (داشتن بانک اسپرم)
- ذخیره و نگهداری اسپرم قبل از آن دسته اعمال جراحی بر روی سیستم تناسلی که توانایی انزال و روند تولید اسپرم را مختل می کنند.
- حفظ باروری با ذخیره و نگهداری دراز مدت اسپرم، برای مردانی که تحت عمل وازکتومی (بستن لوله های منی بر) قرار می گیرند.
- حفظ باروری در مواردی که فرد نمونه دهنده، بزودی در معرض درمان های خاص مثل شیمی درمانی، رادیوتراپی و … قرار خواهد گرفت.
- حفظ باروری در مواردی که فرد دارای تعداد کمی اسپرم بوده و یا بررسی تعداد اسپرمهای وی در هر بارنمونه دهی، کاهش چشمگیری مشاهده می شود.
- در مواردی که فرد در روز نمونه گیری برای انجام عملIVF نمی تواند در مرکز درمان ناباروری حضور داشته باشد.
- حفظ باروری با ذخیره و نگهداری اسپرم، برای مردانی که با مواد رادیو اکتیو، اشعهX، سموم و مواد شیمیایی خطرناک و مضر برای سلامت جنسی (دستگاه تولیدمثل) سروکار دارند.
شانس فرزند دار شدن پس از فریز اسپرم چه میزان خواهد بود؟
برخی از اسپرم ها در طول فرایند فریز و ذوب، زنده نمی مانند و یا دچار تغییرات ساختاری می شوند. از این روش بیشتر برای درمان ناباروری به روش ICSI یا تزریق اسپرم به داخل سیتوپلاسم تخمک استفاده می شود و موفقیت در این روش به سن خانم دریافت کننده ی اسپرم نیز وابسته است.
